شناسایی و مدیریت علائم
پرستاران بخش دیالیز در تماس مستقیم با بیمار هستند و می‌توانند علائم ناشی از نارسایی کلیه یا دیالیز مثل خستگی، خارش، درد، گرفتگی عضلانی، تهوع، بی‌خوابی و سایر مشکلات را شناسایی و پیگیری کنند. طبق گزارش کارگروه KDIGO (2025)، پرستاران نقش کلیدی در ارزیابی و مدیریت علائم بیماران تحت دیالیز دارند. 
آن‌ها باید ارزیابی منظم این علائم را انجام دهند، زیرا برخی از نشانه‌ها ممکن است در مراقبت‌های استاندارد معمولی نادیده گرفته شوند.

آموزش و خودمراقبتی (Self-Care)
پرستاران می‌توانند با برنامه‌های آموزشی ساختاریافته، دانش و مهارت خودمراقبتی بیماران CKD را ارتقا دهند. پژوهشی نشان داده یک مداخله پرستارمحور باعث افزایش آگاهی و توانایی مدیریت خود در میان بیماران CKD شد.  آموزش پرستاران در مورد اهمیت رژیم غذایی، مصرف دارو، رعایت مایعات و نشانه‌های خطر به بیماران، می‌تواند از پیشرفت بیماری جلوگیری کند.
پرستاران معمولاً نقش حمایتی و روانی نیز دارند، با گوش دادن به نگرانی‌ها، حمایت از بیماران در تصمیم‌گیری و ارتقای انگیزه برای پیگیری درمان. 

مدیریت مراقبت طولانی‌مدت (Nurse-led care)
مرور سیستماتیک و متا‌آنالیز‌ نشان داده که مراقبت تحت هدایت پرستار (nurse-led care) در بیماران CKD می‌تواند باعث بهبود برخی علائم (مثل خستگی، خواب، درد) و سلامت کلی بیمار شود. پرستاران می‌توانند به‌عنوان رهبران در اجرای چارچوب‌هایی مثل «مراقبت حمایتی کلیه» (Kidney Supportive Care – KSC) نقش ایفا کنند، که توسط KDIGO توصیه شده است.

ارزیابی و تشخیص مشکلات اختصاصی کلیوی
بر اساس مطالعات، پرستاران نفرولوژی (nephrology nurses) به خوبی قادرند علائم پوستی مثل خارش مزمن در بیماران CKD را شناسایی، ارزیابی و در مراقبت کلی در نظر بگیرند. آن‌ها همچنین می‌توانند نقشی فعال در تصمیم‌گیری مشترک با بیماران و تیم درمانی داشته باشند، به‌ویژه در مراقبت تسکینی یا حمایت حمایتی.

تقویت ارتباط بین بیمار و تیم درمانی
پرستار به‌عنوان میانجی بین بیمار و پزشک‌، نفرولوژیست یا سایر اعضای تیم مراقبت، می‌تواند اطلاعات بیمار را به صورت منظم جمع‌آوری و منتقل کند، و تضمین کند که نگرانی‌های بیمار شنیده می‌شود. ارتباط مستمر پرستار با بیمار، ایجاد اعتماد و آموزش مداوم باعث افزایش مشارکت بیمار در درمان و پایبندی به مراقبت می‌شود. تحقیقات جدید نشان داده است که کیفیت مراقبت پرستاری با احساس کیفیت زندگی در بیماران CKD ارتباط دارد.

توسعه مهارت‌ها و دانش پرستاران
گزارش کارگاه KDIGO (2025) نشان می‌دهد که نیاز به بهبود دانش پرستاران در زمینه نفرولوژی (مکانیسم‌های بیماری کلیوی، عوارض دیالیز، تصمیم‌گیری مشترک) وجود دارد.   پرستاران باید در آموزش حرفه‌ای (مثل دوره‌های خاص نفرولوژی) شرکت کنند تا مراقبت مبتنی بر شواهد را ارائه دهند.

پرستاران، قهرمانان بی‌صدای مراقبت کلیوی‌اند! در «هفته حمایت از بیماران کلیوی»، بیایید به نقش ارزشمند آن‌ها در مراقبت از بیماران CKD و دیالیز توجه کنیم: ارزیابی علائم دقیق و مستمر، آموزش خودمراقبتی به بیماران، تقویت ارتباط بین بیمار و تیم درمانی، ارائه مراقبت حمایتی و تسکینی، پرستاران نه فقط مراقب، بلکه «همیار زندگی» بیماران کلیوی‌اند.

واحد آموزش سلامت بیمارستان امام خمینی(ره) استهبان